R. Levent Aysever
 
Özet:  Bugün hakim olan dil ve anlam kavrayýþýmýz, göstergebilimin dil ve anlam kavrayýþý. Jacques Derrida'nýn son biçimini verdiði, dili dil yapanýn özdeþlikler deðil, ayrýmlar olduðunu kabul eden bu kavrayýþ, üretilmiþ bir "söz"ün (göstergenin, tümcenin, metnin) mutlak, deðiþmez bir anlamý olamayacaðýný, buna dayanarak da dil kullanýmýnýn konuþanýn/yazanýn bir iþlevi olmadýðýný ileri sürmektedir. "Söz" alýþ-veriþinde konuþaný/yazaný yok sayan ve bu alýþ-veriþi anlamayla indirgeyen bu kavrayýþýn, týpký "söz" alýþ-veriþinde "dinleyeni/okuyaný" yok sayan ve onu anlatmaya indirgeyen geleneksel bakýþ gibi tek yanlý bir bakýþ olduðu açýktýr: Anlama ile anlatma, konuþan/yazan kiþi ile dinleyen/okuyan kiþi ya da kiþilerin "söz" ortamýnda kurduklarý karþýlýklý iliþki olarak tanýmlayabileceðimiz bir sürecin birbirinden ayrýlmaz iki parçasýdýr. Dil felsefesi, içinde bulunduðumuz yüzyýlda, konuþaný/yazaný olduðu kadar dinleyeni/okuyaný, anlatma kavramýný olduðu kadar anlama kavramýný da hesaba katan yeni bir dil ve anlam kavrayýþýna gebe görünmektedir.

Anahtar sözcükler: dil felsefesi tarihi, anlama, anlatma, dil kavrayýþlarý, anlam kavrayýþlarý.

Turgay Kantürk

Kim ne derse desin, bir dilin en yalýn, süzülmüþ, arý yaratýmlarý, verimleri þiirlerde izlenir. O büyük uçurumun, dil uçurumunun yanýna en çok yaklaþabilenler þairlerdir. Ne ki baþka alanlarda ürün verseler de, (deneme, öykü, roman, oyun, vb.), o uçurumsuzluk alabildiðine duyumsatýr kendini. O görkemli, büyülü duyu (duygu), ya da þiir duygusu diyebileceðimiz yeti, okur-yazarda kaynak dilde yaratýlmýþ (üretilmiþ) baþka ve öncül metinlerle oluþur kuþkusuz. Genellikle de kendinden bir önceki kuþakla yakýn iliþkiler kurar yazar-kiþi. Gün geçtikçe birbiri ardýna sýralanýr soyyapýtlar, kanmaz olur göz ve ruh, engin denizlere açýlmak zorunludur eskiye doðru, bilinmeze doðru.

Ýstanbul Akademik Ýngilizce Çalýþma Grubu

Gözlemlerimize göre, eðitim dili Ýngilizce olan yüksek öðretim kurumlarýnda okuyan öðrenciler, yeterlilik (proficiency) sýnavýný Ýngilizce’yi tam olarak öðrenmeden geçip bölümlere girdikleri için giriþ derslerini özümseyememekte, sonuçta ileri düzeydeki dersleri hakkýyla anlamakta zorluk çekmekte, derslerin derinlemesine çalýþýlmasýna yardýmcý olmalarý için verilen okumalarý yeterince anlayamamakta, hatta bazý öðrenciler dersleri de derinlemesine anlamakta zorlanmaktadýr. Yani, öðrenciler eðitim dili olan Ýngilizce’yi yeterince anlayamadýklarýndan, dersi dinlerken fikir kümeleri arasýndaki eklemlemeleri kopuk bir þekilde algýlamakta, dolayýsýyla dersin planýný izleyememektedir. Bütün bunlarýn sonucu olarak, öðrenimdeki “basitten karmaþýða” ilkesi* tam olarak uygulanamamaktadýr. Bu ve benzeri gözlemlerimiz Dil Çeviri Çalýþma Grubumuzun çýkýþ noktasýný oluþturmuþtur**.

Dr. Þirin OKYAYUZ*/Volkan DALKILIÇ**

ÖZET
Türkiye'de son yýllarda yaygýn olarak okunan bir edebi tür olan fantastik eserlerin çevirilerinde deðiþik yaklaþýmlar bulunmaktadýr. Çalýþmada bu eserlerin metinsel özellikler ve çeviri süreci anlatýlmýþtýr. Bu eserlere özgü sayýlabilecek sorunlar yedi ana baþlýk altýnda toplanmýþ ve verilen bilgiler ýþýðýnda belirli çeviri yaklaþýmlarý ve kýsýtlamalarý örneklerle tartýþýlmýþtýr. Çalýþmanýn sonunda çevirmenlerin, yayýnevlerinin ve okuyucularýn fantastik eserlerin çevirilerine nasýl katkýda bulunabileceklerine deðinilmiþtir.

Arzu Çakýr

Türkiye ile Avrupa Birliði (AB) arasýnda yýllar sürecek tam üyelik müzakerelerinin baþlamasýyla, ekonomik ve siyasi geliþmelerin dýþýnda baþka bir gerçekle daha karþý karþýya kalýndý: "Dil" sorunu. Müzakere süreci devam ederken AB Komisyonu ve Avrupa Parlamentosu'ndaki (AP) toplantýlarda iletiþimi saðlayan konferans tercümanlarýna acil destek aranýyor. Gelecekte ortaya çýkacak çevirmen ve tercüman açýðýný önlemek için AB geçen yýldan bu yana Türkiye'deki bazý üniversitelerle iþbirliði yapýyor.
Bu yýl baþýnda Boðaziçi Üniversitesi'nin Çeviribilim bölümüyle baþlatýlan ortak çalýþmadan burada daha önce söz etmiþtik. Ýki yýllýk ve tezsiz master programýna doðrudan destek veren AB Komisyonu ve AP'den yetkililer bitirme sýnavlarýna bizzat katýlýyor ve gelecek vadeden tercümanlarý seçerek Brüksel veya Strasbourg'da iþ veriyor.
Bu iþbirliði kapsamýnda Ýstanbul'a gelen AB tercümanlarý Cuma günü Boðaziçi Üniversitesi'nde düzenlenen konferansta bu alanda kariyer yapmak isteyenler için önemli bilgiler verdi. AB'yle müzakere süreci içinde yaþanmasý muhtemel konferans tercümanlýðý sorunlarýnýn konuþulduðu toplantýya AP'den dil uzmanlarý katýldý.

K. A. Miziev 17 þubat 1951 tarihinde Kazakistan'ýn Türkistan kentinde doðdu. Yüksek öðrenimini Moskova Devlet Üniversitesi'ne baðlý Asya ve Afrika Ülkeleri Enstitüsü'nde (1969-1975) yaptý.
Ýþ hayatýna 1968 yýlýnda Týrnýauz Volfram-Molibden Kombinesinin "Molibden" adlý maden ocaðýnda baþladý. 1975-1976 Yýllarýnda Moskova Devlet Üniversitesi Asya ve Afrika Ülkeleri Enstitüsü'nde stajyer olarak çalýþtý. Ardýndan, 1980 yýlýna deðin Moskova'da SSCB Bilimler Akademisi Dilbilim Enstitüsü'nde asistanlýk yaptý. 1991-1993 Yýllarýnda SSCB Goskino nezdindeki "Ýnternet" adlý film yapým kuruluþunda koordinatör, sinema-konser baþ organizatörlüðü ve "Kartal" þirketinde müdür olarak görev yaptý. 1993 yýlýndan 2004 yýlýna kadar Ýstanbul'da Ýdil Ýnþaat A. Þ.'de çalýþtý. 1997 Yýlýndan beri fahri olarak Baþkortostan Cumhuriyeti Dýþ Ekonomik Ýliþkiler ve Ticaret Bakanlýðý'nýn Türkiye Temsilciliðini yaptý, 2004'ten beri Baþkortostan Cumhuriyeti Ýstanbul Temsilciliði görevinde bulunmaktadýr.
Miziev, Karaçay-Balkar ve Türk dilleri üzerine yaptýðý bilimsel araþtýrmalarý ile þiir ve denemelerini Rus dergi ve gazetelerinde yayýmladý. Balkar Þiiri Antolojisi'ni (2001) ve Rus Þiirinin Gümüþ Çaðý (2004, Ahmet Necdet'le) hazýrladý. Tek baþýna ve Türk çevirmenlerle birlikte Yaralý Taþ (Kaysýn Kuliev, 1997), Þairin Ölümü (Mihail Lermontov, 2000), Kafkaz Þiirleri (Kaysýn Kuliev,2001) , Bir Çift Kuðudur Yarin Elleri (Sergey Yesenin,2003), Kalbimdeki Baþkortostan' ný (Mustay Karim, 2005) Türkçeye kazandýrdý. Ahmet Necdet ile birlikte Puþkin'den dilimize çevirdiði Yevgeniy Onegin adlý þiir-roman, Dünya-KÝTAP dergisi tarafýndan 2003 yýlýnýn en iyi çeviri kitabý ödülüne layýk görüldü. Halen Rusya Yazarlar Birliði Üyesi ve Uluslararasý Türk Akademisi Onursal Üyesidir.

Celal Üster

Ferit Edgü ve Samih Rifat'la ara sýra (yoksa sýk sýk mý?) Refik'te yediðimiz öðle yemeklerinin sohbet konularýndan biri de çeviridir. Kötü çevirinin kitabý ne kadar okunmaz kýldýðýndan yakýnýlýr, çevirinin ustalarý ve usta iþi çeviriler anýlýr, iyi çevirmen denen "yaratýðýn" soyunun tükenmekte olduðundan dem vurulur. Geçenlerde, gene çeviriden söz edilirken, Edgü'nün, "Tuhaf bir þey ama, yapýt eskimese de çeviri eskiyor," dediðini anýmsýyorum.
Bu söz, son altmýþ-yetmiþ yýlda dilin hýzla eskidiði ve yenilendiði Türkçe çeviriler için daha da geçerli olsa gerek. Örneðin, Hasan Âli Ediz'in, Nihal Yalaza Taluy'un 19. yüzyýl Rus edebiyatýnýn büyük ustalarýndan, Tolstoy'dan, Dostoyevski'den yaptýklarý çevirileri bugün yeniden yayýmlamaya kalktýðýmýzda, en azýndan dili bir ölçüde yenileme gereði duyuyoruz. Ama çevirinin eskimesi, yalnýzca dilin eskimesiyle baðýntýlý bir þey deðil galiba. Kendimden örnek vereyim. Juan Rulfo'nun Kýzgýn Ova adlý kitabýndaki kýsa öyküleri 1970'te, demek otuz beþ yýl önce çevirmiþtim. Geçen bahar, Yapý Kredi Yayýnlarý'nca yapýlacak yeni basýmý için gözden geçirirken, çevirinin nerdeyse tümden yenilenmesi gerektiðini fark ettim. Dilinde bir eskime olmamasýna karþýn, çevirinin kendisi eskimiþti. Sonunda, yaptýðým, bir "yeniden gözden geçirme" olmaktan çýktý, handiyse bir "yeniden çevirme"ye dönüþtü.

Zafer Kalyoncu

Simültane tercüme, çoðu zaman iþi yapanda da yaptýranda da büyük hayal kýrýklýklarýna yol açabilen son derece özel bir tercüme alanýdýr. Çoðu kiþi dil bilen herkesin simültane tercüme yapabileceðini sanýr. Dil bilen çoðu kiþi de ayný yanýlsama içindedir. Oysa bu alan tümüyle özel farklý bir alan olup, hem özel bir eðitim hem de geniþ bir deneyim ve genel kültür bilgisi gerektirmektedir. Ayrýca, baþarýlý bir simültane tercümenin yolu son derece iyi bir organizasyondan ve konuþmacýlar ile simültane tercümanlar arasýnda kurulacak geniþ kapsamlý bir iþbirliðinden geçmektedir.
Aþaðýda 8 nokta altýnda topladýðým özet bilgiler, iyi organize edilecek olan bir simültane çeviri için olmazsa olmazlar arasýndadýrlar.

Selçuk Akyüz

Çok deðil, bundan birkaç yýl öncesine kadar CAT programlarý sadece yurtdýþýndaki çeviri bürolarý veya bazý çokuluslu þirketler için çalýþan çevirmenler tarafýndan bilinen, kullanýlan programlardý. Fakat küreselleþme ve Avrupa Birliði'ne giriþ süreci ile birlikte bu programlar ve özellikle Trados çok daha geniþ bir kitle tarafýndan duyuldu, çevirmenler tarafýndan kullanýlmaya, çeviri bürolarý ve bazý müþteriler tarafýndan talep edilmeye baþlandý. Aslýnda ayný süreç yurtdýþýnda da yaþanmakta, belirli bir alanda uzmanlaþmýþ, 20-30 yýllýk deneyime sahip yabancý çevirmenler, mesleki hayatlarýný uzun dönem sadece daktilo ve kalýn sözlükler ile sürdürebilmiþ olan "eskiler" bile teknolojinin yeniliklerine ve piyasanýn gereklerine karþý koyamýyor, CAT programlarý ile tanýþmak zorunda kalýyorlar.