Arzu Çakır

Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) arasında yıllar sürecek tam üyelik müzakerelerinin başlamasıyla, ekonomik ve siyasi gelişmelerin dışında başka bir gerçekle daha karşı karşıya kalındı: "Dil" sorunu. Müzakere süreci devam ederken AB Komisyonu ve Avrupa Parlamentosu'ndaki (AP) toplantılarda iletişimi sağlayan konferans tercümanlarına acil destek aranıyor. Gelecekte ortaya çıkacak çevirmen ve tercüman açığını önlemek için AB geçen yıldan bu yana Türkiye'deki bazı üniversitelerle işbirliği yapıyor.
Bu yıl başında Boğaziçi Üniversitesi'nin Çeviribilim bölümüyle başlatılan ortak çalışmadan burada daha önce söz etmiştik. İki yıllık ve tezsiz master programına doğrudan destek veren AB Komisyonu ve AP'den yetkililer bitirme sınavlarına bizzat katılıyor ve gelecek vadeden tercümanları seçerek Brüksel veya Strasbourg'da iş veriyor.
Bu işbirliği kapsamında İstanbul'a gelen AB tercümanları Cuma günü Boğaziçi Üniversitesi'nde düzenlenen konferansta bu alanda kariyer yapmak isteyenler için önemli bilgiler verdi. AB'yle müzakere süreci içinde yaşanması muhtemel konferans tercümanlığı sorunlarının konuşulduğu toplantıya AP'den dil uzmanları katıldı.

İzmir Doğumlu Başkan

AP' de görevli tercümanların başkanı Olga Cosmidou, konferans tercümanı olmak isteyenlere AB'ye giden yolu gösterdi. Konferans sırasında görüştüğümüz İzmir doğumlu Yunanlı Olga Cosmidou, AB'de 25 yıldır konferans tercümanlığı yapıyor. Türkiye henüz tam üye olmadığı için Türkçe'nin AB'nin resmi dillerinden biri kabul edilmediğini, ancak tam üye olduğu gün Avrupa'daki birinci dil olacağını söyledi. Bugün Almanya ve Avusturya'yla birlikte nüfus itibariyle birinci dilin Almanca olduğunu, 10-15 yıl sonra Türkiye'nin nüfusu artarken, Almanca konuşulan bu ülkelerde nüfusun azalacağını, dolayısıyla Türkçe'nin "temel" dil olacağını belirtti.
Boğaziçi Üniversitesi örneğinde olduğu gibi, Avrupa standartlarında eğitim veren her üniversiteye tercüman yetiştirme konusunda yardım edeceklerini söyleyen Olga Cosmidou, AB'nin yeni üye ülkelerinde de yoğun çalışmaları olduğunu anlattı.
Avrupa'da yeterli sayıda tercüman olmadığı için, bildikleri dillerle ne yapacaklarına karar veremeyen gençleri bu mesleğe yönlendirmenin çok önemli olduğunu vurguladı. Gelecekte Türkçe bilen konferans tercümanlarına daha fazla ihtiyaç olacağını ve üniversitelerin yetiştireceği tercümanları işe almaya hazır olduklarını belirtti.
Türkiye AB üyesi olmadığı için şu anda kadrolu Türkçe konferans tercümanları bulunmuyor. Brüksel veya Strasbourg'da yapılan toplantılarda günlük tercüman görevlendiriliyor. Cosmidou, serbest çalışan tercümanların günde 200 Euro kazandıklarını, diğer dillerde kadrolu çalışanların ise derecelerine göre maaş aldıklarını söyledi.
Türkiye'den seçilen tercüman adayları bir süre Brüksel veya Strasbourg'da eğitimden geçirildikten sonra, isterlerse yeni bir dil öğrenmek üzere Avrupa'nın herhangi bir ülkesinde görevlendiriliyor.

Cosmidou'dan Konferans Tercümanı Olmak İsteyenlere Tavsiyeler

o Çok sağlam genel kültürleri olmalı. Kendi ülkelerindeki siyasi, ekonomik, kültürel gelişmeleri izlemeliler.
o Hangi bölüm olursa olsun, üniversite mezunu olmaları şart. Tercüman/çevirmen olmak için edebiyat fakültesinde okumak gerekli değil. Ekonomi, uluslararası ilişkiler, sanat tarihi hiç fark etmiyor, ama lisans şart.
o Türkçe'yi çok iyi bilmeleri gerekiyor.
o En az bir yabancı dili ana dilleri gibi iyi bilmeliler.
o Çeviri / tercümanlık eğitimi almak üzere bir master programına girsinler.
o Tercihan ikinci bir yabancı dili öğrensinler.(İngilizce-Fransızca veya İngilizce-Almanca gibi)
o İngilizce'nin dışında ender konuşulan dillerden birini biliyorlarsa şansları çok yüksek olur, hatta AB içinde tek olabilirler (İsveççe, Fince, Yunanca, Portekizce gibi).

Türkiye'de Çeviri Eğitimi

İngilizce, Almanca veya Fransızca'dan en az birini iyi bilenler için Boğaziçi Üniversitesi Çeviribilim Bölümü, iki yıllık bir master programıyla birden fazla dilde konferans çevirmenliği eğitimi veriyor. Avrupa Birliği'nin çerçeve programlarına uyumlu ve tezsiz olan bu programa AB Komisyonu ve Parlamentosu destek veriyor. Bu yıl 15 kişilik kontenjanla eğitime başlayan Konferans Çevirmenliği Tezsiz Yüksek Lisans programına, 2005-2006 öğretim yılında İtalyanca ve İspanyolca dilleri de eklenecek.
Programa, çeviri, hukuk, işletme, uluslararası ilişkiler, ekonomi, tıp, mühendislik gibi alanlarda lisans eğitimini tamamlayan adaylar başvurabiliyor. Bilgi için: 0212-359 65 16.
Okan Üniversitesi'nde de dört yıllık Mütercim Tercümanlık Bölümü var. Tezli veya tezsiz master programlarında İngilizce, Rusça, Almanca, İspanyolca ve Japonca çeviri eğitimi veriliyor. 0216-325 48 18 /140.

(Bu yazı 27 Kasım 2005 tarihinde Hürriyet Gazetesi'nin 529 sayılı Hürriyet İK ekinde yayınlanmıştır.)